Bilgisayarda ürettiğimiz her bir verinin bilgisayar hafızasında belli bir yer kapladığını hepimiz biliriz. Verilerin kapladıkları bu yerler bilgisayarın sınırlı hafızasını doldurmaya başladığı zaman bilgisayarlarımızda performans kayıpları yaşanmaya başlayacaktır.
Bununla birlikte artık internet alt yapısında yaşanan gelişmeler neticesinde internet üzerinden çok büyük boyutlu dosyalar da eskiye nazaran daha kolay transfer edilebilmektedir. Ancak bir dosyanın boyutu büyüdükçe o dosyanın gönderilmesi haliyle daha zor olmaktadır.
İşte dosya sıkıştırmanın en temel sebepleri bu iki durumdur. Birincisi, dosyaların bilgisayarlarımızda daha az yer kaplamasını sağlamak, ikincisi ve daha da önemlisi dosyaların internet üzerinden transferi ya da bir internet sunucusuna yüklenmesini daha kolay bir hale getirmek.
Özellikle internet sitelerinde en optimum dosya boyutlarını bularak sitenin performansını etkilemeyecek şekilde çalışmak, sitenin kalitesini de belirleyen önemli unsurlardan biridir.
Biz de boyut olarak en büyük dosyaların nasıl sıkıştırılacağına dair bazı yöntemlerden bahsetmek istedik. Hemen başlayalım.
Dosya sıkıştırma ile ilgili bilinmesi gerekenler
Öncelikle dosya sıkıştırma işleminin özellikle bazı dosyalarda boyutu çok fazla düşürmeyeceğini bilerek gerçekleştirilmesinde fayda var. Sıkıştırma işleminde bir dosya içindeki en küçük parçalara kadar inilerek bunların daha küçük karakter tutucular ile değiştirilmesi sağlanır. Ancak bu yapılırken bazı veri kayıplarının meydana gelmesi de olağandır.
Nitekim dosya sıkıştırmaya herhalde en çok medya dosyalarında ihtiyaç duyulur. Zira gerek görüntü gerek ses gerekse de ikisinin bir arada olduğu video dosyaları, oldukça yüksek boyutlara sahiptir. Sadece bu dosyalara yönelik yapılmış daha küçük boyutlu ancak veri kaybı yüksek bazı formatlar bulunmaktadır. Medya dosyalarında mevcut dosya biçimini daha küçük bir veri ile depolama yapılabilen dosya türüne çevirmeniz halinde dosya otomatik olarak sıkıştırılmış olacaktır.
Ancak medya dosyaları dışındaki diğer tip dosyalar için her birinin sıkıştırılabilir olmadığının bilinmesi gerekir.
Her bir dosya tipi için farklı yazılımlar önererek nasıl dosya sıkıştırma yapılabileceğinden bahsedeceğiz.
Büyük dosya ve klasörlerin boyutunu küçültme
Pek çok dosya ve klasör için dosyanın sadece transferini sağlayacak sıkıştırılmış formatlar bulunur. Bu formatlar dosyanın bir yerden başka bir yere transferinde daha küçük boyutlara imkan sağladıkları için yoğun olarak kullanılır. En çok kullanılan sıkıştırılmış dosya formatları ise .zip ve .rar formatlarıdır.
Bu iki dosya formatı kullanılan işletim sistemine göre bilgisayarlarda kendiliğinden yer alan formatlardır ve genellikle 4 GB’a kadar olan dosyaları bu iki format ile kolayca sıkıştırmak mümkündür. Bunun için yapılması gereken şey sıkıştırmak istediğiniz dosyanın üzerine gelip sağ tıklayarak açılan seçenekler arasında “Sıkıştır” seçeneğini bulmaktır. Bu kısma tıkladığınızda ilgili dosya otomatik olarak sıkıştırılacaktır.
Peki, 4 GB’dan daha büyük dosyaları sıkıştırmak için ne yapılması gerekir?
Bunun için ilgili dosyaları ekleyeceğiniz ve sizin için otomatik sıkıştırma yapan yazılımları tercih etmeniz gerekecektir.
Windows ve MacOS için iki farklı sıkıştırma yazılımı önereceğiz. Bu yazılımların her birinde sıkıştırma düzeyi belli bir noktaya kadar ayarlanabiliyor. Ancak sıkıştırma düzeyi arttıkça sıkıştırma işlemi için gereken zaman da artacaktır.
WinRAR
Windows işletim sistemine sahip cihazlarda kullanabileceğiniz en iyi dosya ve klasör sıkıştırma yazılımı WinRAR’dır. WinRAR aynı zamanda MacOS’ta da kullanılabilir. Ancak biz yine de sadece MacOS’a özel hazırlanmış bir yazılımdan biraz sonra bahsedeceğiz.
WinRAR ücretli bir yazılımdır. Ancak büyük boyutlu dosya ve klasörleri sıkıştırmak için bu yazılıma vereceğiniz ücreti kesinlikle hak etmektedir.
WinRAR ile yapacağınız sıkıştırma işlemi için sıkıştırmak istediğiniz dosyanın üzerine gelip sağ tıklayın. Seçenekler arasında WinRAR logosu olan bir “Arşive Ekle” başlıklı bir seçenek göreceksiniz. Ardından WinRAR otomatik olarak açılacak. Buradan gerekli ayarları yaptıktan sonra sıkıştırma işlemini gerçekleştirebilirsiniz.
Archiver
Archiver, MacOS için üretilmiş olan bir sıkıştırma yazılımıdır. Mac’te kullanılabilen .zip sıkıştırma formatının yanı sıra Mac dışındaki cihazlarda kullanım için 7-Zip ve .rar formatlarında da sıkıştırma yapabilmektedir.
Archiver’da sadece bu 3 formattan birine sıkıştırma yapabilme ayarı seçilebilir. Bununla birlikte WinRAR’a göre daha az ayarlama yapılabilmektedir. Ancak sıkıştırma oranı yine de Archiver’da ayarlanabilmektedir.
Gerek WinRAR gerekse de Archiver kullanılarak büyük dosyaları parça parça sıkıştırmak da mümkündür. Bununla ilgili daha fazla bilgi almak için tıklayın.
Büyük video boyutu küçültme
Bilgisayar dosyaları içerisinde boyutu en yüksek olabilecek dosyalar kesinlikle video dosyalarıdır. İçerisinde hem görüntü hem de ses içeren bu dosyaları sıkıştırmak için farklı yöntemler bulunmaktadır. Ancak her ne yöntemi kullanırsanız kullanın video boyutu küçültme için bir program kullanacağınız kesindir.
Mobil cihazlara özel olarak üretilmiş programlar ile de video sıkıştırma işlemi yapılabilmektedir. Bununla ilgili daha fazla bilgi almak için tıklayın.
Ancak biz bilgisayarda bu işlemi kolayca yapabileceğiniz bir programdan bahsetmek istiyoruz.
Movavi
Esasında bir video düzenleme programı olan Movavi, video medya dosyalarının yer aldığı her alana yönelik çözümler sunan bir yazılımdır. Sunduğu çözümlerden biri de video boyutu küçültme işlemidir.
Movavi video sıkıştırma programı bilgisayarınıza indirildikten sonra boyutunu küçültmek istediğiniz videoyu “Medya Ekle” seçeneğine tıklayarak programa ekleyin. Ekleme işleminden sonra videoyu hangi formatta istediğinizi seçeceksiniz. En popüler mp4 gibi formatların dışında günümüzde çok yoğun kullanılmayan farklı formatlarda video dosyalarına da eklediğiniz dosyayı çevirebilirsiniz.
Hangi formata çevireceğinizi belirledikten sonra video bit hızını ayarlayabilirsiniz. Bununla birlikte codec gibi videoya ilişkin tüm parametreleri ayarladıktan sonra çevirme işlemini hangi cihaza göre yapacağınızı dahi seçebilirsiniz.
Kısacası Movavi, video dosya boyutu küçültme ile ilgili tüm hizmetleri tek bir program altında veriyor.
Büyük resim boyutu küçültme
Resimler, videolara nazaran daha az yer kaplayan medya dosyalarıdır. Ancak pek çok farklı sebepten ötürü resim dosyalarının da boyutlarının sıkıştırılması gerekebilir.
Resim dosyalarının formatları genelde görselin en optimum seviyede boyutlandırılmasını sağlar. Örneğin; .jpg formatında olan bir görsel olabileceği en kaliteli haliyle olabileceği en düşük boyuta sahiptir. Bu nedenle bunlara özel olarak geliştirilmiş .png, .jpg ve .gif formatına sahip olan resim dosyalarının sıkıştırılması bu dosyalarda kalite kayıplarına yol açabilecektir.
Ancak bir fotoğraf makinesinden direkt alınan bir görsel ya da .bmp formatındaki bir görsel ile çalışıyorsanız bu tip görselleri sıkıştırmak oldukça kolaydır ve size çok fazla yer kazandıracaktır.
Resim sıkıştırması için iki yöntem söz konusudur. Sıkıştırılacak dosyanın boyutunun çok fazla düşürülmediği ancak resmin orijinal kalitesinin korunduğu kayıpsız sıkıştırma formatı ve boyutun çok ciddi şekilde düştüğü ancak resmin kalitesinin de önemli ölçüde bozulduğu kayıplı sıkıştırma.
Resim sıkıştırmaları, neredeyse bütün resim editörlerinde bulunan bir özelliktir. Yukarıda saydığımız özellikler ve formatlar ışığında resminizin hangi formatta kaydedileceğini ve boyutunun ne ölçüde değişeceğini Photoshop ve ona benzeyen bütün resim düzenleme programlarında yapmak mümkündür.
Ayrıca ezGIF gibi internet sitelerini kullanarak da bir resmin boyutunu küçültme işlemini kolayca yapabilirsiniz.
Büyük ses dosyası boyutu küçültme
Tıpkı resim dosyalarında olduğu gibi ses dosyalarında da bazı formatlardaki dosyalar zaten ilgili dosyanın sıkıştırılabileceği optimum sıkıştırma oranına sahiptir. Örneğin; mp3 formatındaki dosyalar çoğunlukla bir dosyanın en yüksek kalitedeki en iyi formatıdır ve bu formata sahip bir dosyayı daha fazla sıkıştırmak sadece dosyanın kalitesinin düşmesi sonucunu verecektir.
Bu nedenle en güzel sıkıştırabileceğiniz dosya formatları .wav, .aiff gibi ses dosyası formatlarına uygulanabilir.
Audacity
Ses dosyası sıkıştırma işleminin kolayca yapılabileceği en iyi ses editörü programı Audacity programıdır. Audacity; Windows, Mac ve hatta Linux işletim sistemlerinde kolayca kullanılabilen açık kaynak kodlu bir yazılımdır.
Dosyayı Audacity üzerinden açın. Bazı dosyalarda çoklu ses yoksa dosyanın stereo özelliğini mono’ya çevirmek dosya boyutunu önemli ölçüde düşürebilir. Bu işlemi de dosyayı ekledikten sonra proje adının yanında yer alan aşağı ok sembolüne tıkladıktan sonra karşınıza çıkan menüde “Split to Mono” seçeneğine tıklayarak yapabilirsiniz.
Bunu yapmadan da ses dosyası sıkıştırması yapabilirsiniz. Dosyayı ekledikten sonra yukarıda “File” kısmından “Export Audio” seçeneğine tıklayıp dosyanın çıktısını alın. Çıktıyı alırken dosya isminin altındaki kutucuktan formatı seçebilirsiniz. Burada yer alan formatlardan .wav ve .aiff dışındaki bütün formatlar dosyayı otomatik olarak sıkıştıracak ve boyutunu küçültecek formatlardır.
Daha gelişmiş ayarlar için “Export Audio” kısmına tıkladıktan sonra karşınıza çıkacak alandan “Options” kısmına tıklayın. Bu alana tıkladıktan sonra gelişmiş sıkıştırma seçeneklerini görebileceksiniz.
